Het voorjaar lijkt nog ver weg, toch zal op menig vensterbank al iets van pril groen verschijnen in de vorm van zaailingen. De eerste voorbode van het nieuwe moestuinseizoen en dat gaat lang niet altijd goed met die tere plantjes. Daarom in deze blog een aantal tips voor eerste hulp bij zaailingen.
Hoe voorzaaien?
Iedereen heeft zo zijn eigen methode om uit die kleine zaadjes de eerste mini-planten te laten groeien. Ik gebruik oude boterkuipjes in combinatie met zo'n plastic binnenkasje met een plat bakje eronder om het makkelijker water te geven. De plastic kap erboven zorgt ervoor dat de grond niet uitdroogt. Meer over mijn zaai- en kiemmethode check je in deze post over Zaailingen.
De zaden komen niet boven
Niks zo vervelend als elke morgen hoopvol in je zaaibak kijken of er al iets is ontkiemt en dan tot de ontdekking komen dat je voor de zoveelste keer naar zwarte grond zit te staren. Geduld is een schone zaak, maar er zijn grenzen. Het niet verschijnen van zaailingen boven de grond kan meerdere oorzaken hebben.
Kiemkracht
Controleer eerst of de zaden nog wel voldoende kiemkracht hebben. Het zakje vermeld meestal tot wanneer de kiemkracht is gegarandeerd. Een andere test is om een tiental zaden op een vochtig stuk keukenpapier te leggen bij een temperatuur van 20C. Dek het af met folie en wacht de ontkieming af gedurende 5 tot 20 dagen. Als minder dan de helft is ontkiemt, dan is het gedaan met de kiemkracht van de zaden en kun je ze met een gerust hart weggooien.
Temperatuur
Controleer of je de gewenste temperatuur wel hebt gehaald. Zaden die echt wel 20C graden of meer nodig hebben zijn onder andere: tomaten, pepers, paprika's, aubergines, groene selder, knolselder, bloemkool, broccoli, spitskool, witte kool, zomerprei. Die temperatuur haal je bijvoorbeeld direct boven een verwarming, een convectorput of in een verwarmde kiembak met regelbare thermostaat.
Zaaidiepte
Controleer hoe diep je de zaden heb gezaaid. Meer dan een 1 centimeter zou dat niet mogen zijn. Kijk daarnaast of de grond mooi rul en los is. Een kiemplantje heeft nog maar weinig kracht om door een dikke, vaste laag potgrond heen te breken.
Vochtigheid
Zaden houden van een vochtige omgeving, maar het zijn geen zwemkampioenen. Zorg er dus voor dat de grond niet zompig nat is als in een moeras. De zaaigrond moet vochtig zijn, maar het schoteltje of de lekbak eronder moet leeg blijven. Zolang er nog water uit komt, is het te nat. Daarentegen mag de grond ook niet uitdrogen. Uitdroging kun je bijvoorbeeld tegengaan door te zaaien in een zaaibak met transparante deksel of door een plastic zak om het zaaibakje te doen en die af te sluiten.
De zaailingen vallen om en steeltjes worden bruin
Deze 'omvalziekte' wordt veroorzaakt door kiemschimmels. Die houden van een koude en natte grond, dus je zaailingen staan te nat en op een te koude plek.Remedie: gooi alles weg, ook de zaaigrond met de schimmels, maak de zaaibak goed schoon (ontsmetten met bijvoorbeeld wat zeep) en begin opnieuw.
De zaailingen zijn lang en slungelig
Waarschijnlijk de meest voorkomende kwaal bij zaailingen. Als de zaden eenmaal gekiemd zijn, dan moeten ze echt een paar graden minder warmte krijgen. Ook het lichtaanbod zal te weinig zijn, waardoor de zaailingen zich gaan 'strekken' om naar het licht te groeien.
Remedie: slungelige zaailingen zijn niet meer te redden. Begin opnieuw en zet de zaailingen nadat ze ontkiemt zijn op een plek met veel licht of zorg voor een led-groeilamp. Die kun je tegenwoordig voor een prikkie online bestellen. Je kunt de zaailingen ook op de vensterbank zetten, maar dan wel op een vensterbank waar niet direct een verwarming onder zit, want anders staan ze alsnog te warm.
De zaailingen gaan rotten
De zaden zijn wellicht te diep gezaaid of je hebt er teveel aarde naderhand overheen gestrooid. Hierdoor geef je kiemschimmels een grote voorsprong op de zaailingen en waarschijnlijk zijn ze aan de winnende hand.
Remedie: niet meer te redden, begin opnieuw.
De zaailingen worden geel
Het feit dat de zaailingen geel worden, betekent dat ze een gebrek aan voeding en mineralen hebben. Je hebt dan waarschijnlijk te lang gewacht om ze over te potten naar een grotere pot.
Remedie: verplant de zaailingen naar een grotere pot met nieuwe potgrond die nog vol met voedingsstoffen zit. Kijk hoe de planten zich ontwikkelen, maar zaai ook alvast een tweede ronde als backup ingeval de zaailingen niet goed aanslaan in de grotere pot.
Beschouw zaailingen als je kinderen
De eerste dagen en weken van een zaailing zijn cruciaal om later een goede plant te vormen. Wat dat betreft is het met zaailingen net zo'n beetje als met kinderen: de eerste jaren bepalen de rest van hun leven. Je kunt er niet genoeg aandacht en liefde in stoppen.
Jouw tips over zaailingen
Dit zijn enkele tips die ik al weleens toegepast heb om mijn eigen zaailingen, maar jij zult vast ook ervaringen hebben met zaailingen en daar ben ik uiteraard reuze benieuwd naar. Laat dus vooral even weten waar jij tegenaan liep en hoe je dat toen hebt opgelost. Kom maar door met die reacties!