Groenbemesting in de Moestuin

Een alternatief voor dierlijke mest is groenbemesting. Maar wat is groenbemesting eigenlijk? Welke groenbemester is de beste (bijvoorbeeld Phacelia)? En hoe werkt groenbemesting en wat zijn de voor en/of nadelen? In deze blog lees je alles over groenbemesting in de moestuin.

Wat is groenbemesting?

Met groenbemesting teel je bepaalde gewassen om hun goede bodemeigenschappen. Het zijn gewassen die de bodem verbeteren en voedingsstoffen aan de bodem toevoegen.

Wie het gewas oogst, beroofd de akker van zijn vruchtbaarheid.

Door ze in het voorjaar onder te spitten breng je die voedingsstoffen in de grond. Ze worden ook gebruikt om te oogsten en de composthoop te vullen, al is onderspitten wel de meest gebruikelijke methode.

Overzicht groenbemesters

Omdat ik zelf een goede keuze wilde maken, heb ik een overzicht gemaakt met de meest gebruikte groenbemesters. Hierin vind je terug of je de groenbemester kunt gebruiken als hoofd- en/of nateelt (bijvoorbeeld Phacelia) en hoe vorstgevoelig het gewas is. Verder kan je zien wat de grondbedekkende kwaliteiten zijn, hoeveel zaaigoed je nodig hebt en hoeveel organische stof stikstof (N) het gewas oplevert per 100m2.

Voordelen van groenbemesting

Als je niet de beschikking hebt over mest, of je wilt op een andere, biologische manier de bodem bemesten, dan is groenbemesting een prima alternatief.

Groenbemesting kent vele voordelen, zoals:

Humus
Er komt organisch materiaal in de grond door het onderspitten van de gewassen. Daardoor wordt de grond luchtiger en dat is weer gunstig voor het bodemleven.

Beschermen van de grond
De wortels zorgen ervoor dat de grond niet 'dichtslaat' door de regen en dat zandgrond niet verwaait.

Onkruid tegengaan
Onkruid kan zich minder goed ontwikkelen omdat er al een gewas staat dat weelderig groeit. Met name snel groeiende soorten zoals Phacelia zijn daar goed in.

Stikstof
De vlinderbloemige soorten kunnen stikstof uit de lucht opnemen en maken bolletjes aan hun wortels waarmee de stikstof in de bodem beschikbaar komt.

Voedingsstoffen 'vangen'
De gewassen bedekken de grond en nemen daardoor voedingsstoffen op die anders door de regen worden uitgespoeld. Ze worden daarom ook wel 'vanggewassen' genoemd. Door ze in het voorjaar onder te spitten komen deze voedingsstoffen weer terug in de bodem.

Bodemontsmetting
Sommige groenbemesters hebben een bodemontsmettende werking zoals Tropaelum (Oost-Indische ker), Calendula (Goudsbloem) en Tagetes (Afrikaantjes).

Nadelen van groenbemesting

Het is niet alleen maar hallelujah met groenbemesters. Er kleven ook nadelen aan, zoals:

Kosten
De aankoop van zaden kan zeker wat kosten, al varieert de prijs nogal afhankelijk van het soort groenbemester dat je gaat zaaien.

Ruimte
Een groenbemester die je het hele seizoen moet laten staan (hoofdteelt) neemt kostbare moestuinruimte in. Dat jaar kan je die ruimte nergens anders voor gebruiken. Groenbemesting kun je ook toepassen in de nateelt nadat het hoofdgewas is geoogst of gerooid.

Vruchtwisseling
Groenbemesters als kruisbloemigen en vlinderbloemigen moeten meedraaien in een vruchtwisselingsschema om ziektes te voorkomen. Dat vraagt om extra planning in je moestuinplan.

Uitzaaien
Groenbemesters zoals komkommerkruid (Borage) en Phacelia kunnen zichzelf hinderlijk uitzaaien als je ze niet goed genoeg onderwerkt. Je kan dit voorkomen door tijdig de bloemen en zaaddozen te verwijderen en door niet te lang te wachten met het onderwerken van de groenbemester.

Welke groenbemesting is de beste keuze?

Dat hangt grotendeels af van het doel dat je nastreeft met groenbemesting. Grofweg kun je groenbemesting toepassen voor:

• grondbedekking
• bodem luchtiger maken
• vergroten organische stof in de bodem
• stikstof behouden en/of toevoegen in de bodem

Grondbedekking
Wil je de grond snel en goed bedekt houden? Dan zijn gewassen geschikt die snel en massaal groeien. De kruisbloemige groenbemesters en het raaigras groeien sterk en hebben een goed onkruidonderdrukkend vermogen.

Bodem luchtiger maken
Wil je de grond diep laten doorwortelen? Dan zijn met name grassen heel erg geschikt. Denk bijvoorbeeld aan raaigras en winterrogge. Doordat deze gewassen diep wortelen zijn ze wel wat moeilijker onder te werken. Je zou ze bijvoorbeeld eerst kunnen maaien met een zeis of kapot klepelen met een riek of drietand en dan laten afsterven. Dat maakt het onderspitten een stuk eenvoudiger.

Vergroten organische stof
Wil je veel organische stof toevoegen in de bodem? Dan heb je een groenbemester nodig die zoveel mogelijk organische stof produceert. Wortels leveren meer organische stof dan bovengronds plantmateriaal (wortels 35% tov bovengronds materiaal 20%). Gewassen die veel organische stof leveren zijn afrikaantjes en raaigras (mits op tijd gezaaid). Soorten die wat minder leveren zijn gele mosterd, winterroge spurrie  en de klavers.

Stikstof behouden en/of  toevoegen
Wil je veel stikstof in de bodem? Groenbemesters kunnen stikstof vastleggen zodat deze niet uitspoelt door de regen in de winter en het voorjaar. Gewassen als phacelia, afrikaantjes, bladkool en winterrogge zijn goede vangers van stikstof. Alle vlinderbloemigen zijn goed in het toevoegen van stikstof aan de bodem.

Tip
Wil je een gewas dat je makkelijk kan onderspitten? Dan is het handig als het gewas vorstgevoelig is. Dan vriest het kapot en kan je het makkelijk onder werken in het voorjaar. Phacelia, gele mosterd, afrikaantjes, spurrie en vlinderbloemigen zijn gevoelig voor nachtvorst en vriezen in de winter dus kapot.

Mijn keuze: Phacelia en Winterrogge

De groenbemesters die ik regelmatig zaai zijn Winterrogge en Phacelia. Dat pasen op dit moment het beste bij mijn moestuin en grondsoort (zandgrond) en kunnen prima als nateelt gezaaid worden. Ideaal om de vrijgekomen bedden in mijn moestuin in te zaaien.

Jouw ervaringen: leuk om te horen!

Heb jij ook wel eens een groenbemester zoals Phacelia gezaaid of sta je op het punt om ook aan groenbemesting te gaan doen? Wat was jouw afweging en ben je tevreden met het resultaat? Ik ben benieuwd naar jouw ervaring. Deel jouw ervaring of reactie via een comment bij de post. Bedankt!