Wat is wecken?
Bij wecken stop je groente en fruit in glazen (weck)potten. Die steriliseer je vervolgens in een grote weckpan of grote (soep) pan. De ingemaakte oogst kun je daarna heel erg lang bewaren.Vroeger, toen de lucht nog blauw was en seks vies, deden onze voorouders dit al om in de winter nog zomergroenten te kunnen eten.
Wecken of Invriezen?
De moestuin begint goed te lopen en de oogst wordt elk jaar groter. Maar hoe bewaar je deze oogst goed? Dat was de grote vraag. In eerste instantie ging ik op zoek naar een vriezer 'voor erbij'. Een vriezer is niet goedkoop en gebruikt ook nog eens flink wat elektriciteit.Wecken zou een goed alternatief zijn en groente en fruit die eenmaal geweckt is, blijf nog jaren goed. Het laatste maaltje boontjes dat ik at uit de vriezer vond ik niet echt smakelijk meer, dus ben ik me eens gaan verdiepen in het wecken om een antwoord te vinden op de vraag: Wat is beter, invriezen of wecken? Aspecten die ik onder de loep neem zijn de kosten, de bewaarcapaciteit en de smaak.
Invriezen
Een middagje rondneuzen op internet leert dat een beetje tafelmodel koelkast al snel 100 euro kost. Dan heb ik het over een vriezer die voldoet aan de laatste standaarden en zo'n 175 kWh per jaar verbruikt. Een ouder model is goedkoper, maar ook minder energiezuinig en het is maar de vraag hoe lang die meegaat. De prijs voor één kilowatt is op dit moment zo'n 23 cent. Zo'n nieuw tafelmodel vriezer verbruikt dus per jaar ruim 40 euro aan stroom.Wecken
Ook het proces van wecken kan niet zonder stroom. Er zijn ook ketels (vooral de oudere) die op het gas kunnen, maar voor deze berekening ben ik uitgegaan van een volautomatische weckketel op stroom. Daarbij ben ik gaan rekenen met een wecktijd van twee uur voor groenten (en dat is lang). Fruit en dergelijke hoeven maar heel kort in de ketel. Een ketel gebruikt gemiddeld zo'n 1.800 watt en dan kun je 14 tulp glazen van 1 liter of 21 tulp glazen van 1/2 liter wecken. Per weckbeurt verbruikt de ketel dus zo'n 3,6 kWh en dat is omgerekend 0,82 euro aan stroom.
Kosten
Ik ben er van uitgegaan dat een vriezer ongeveer 10 jaar meegaat. Dat is in totaal dan 500 euro aan kosten voor die 10 jaren, te weten 400 euro aan stroom (10 jaar x 40 euro) en 100 euro voor de aanschaf.De prijs voor een nieuwe (elektrische) weckketel varieert tussen de 70 en 100 euro. Voor 110 euro heb je echter een compleet startpakket met een flinke voorraad potten. Wellicht dat gedurende die 10 jaren nog een aantal ringen moet vervangen. Daar reken ik dan 20 euro voor (gem. 2 euro per jaar aan nieuwe ringen). Totale som voor het weckmateriaal komt daarmee op 130 euro voor 10 jaar.
Over 10 jaar: Invriezen € 500 vs. Wecken € 220Stel dat je de weckketel 10x per jaar gebruikt, dan verbruik je in 10 jaar ongeveer 80 euro aan elektra (10 jaar x 10 weckbeurten x 3,6 kWh per beurt x 0,23 euro). De totale kosten voor het wecken komen dan over 10 jaar op 220 euro uit.
Opslagcapaciteit
De beschikbare ruimte van een tafelmodel vriezer is ongeveer 70 liter. Stel dat je hem twee keer per jaar leeg eet en weer vol stopt, dan heb je effectief een bewaarruimte van 140 liter per jaar. Dat is over 10 jaren genomen een opslagcapactiteit van 1.400 liter.Over 10 jaar: Invriezen 1.400 liter vs. Wecken 6.200 literZoals ik in de vorige alinea heb uitgerekend, zie je dat wecken minder dan de helft kost in vergelijking met invriezen. Voor hetzelfde geld van invriezen kan je, na aftrek van de aanschafkosten, ruim 450x een partij groente of fruit wecken. Dat komt neer op zo'n 6.200 liter aan oogst, oftwel 6,2 kuub. Dat zijn ongeveer 75 kruiwagens (á 80 liter) vol met moestuinoogst! Onvoorstelbaar veel capaciteit, voor hetzelfde geld als invriezen.
Smaak en structuur
Daarover lees ik verschillende berichten. Er zijn groenten en fruit die een smaakimpuls krijgen na het invriezen. Dat komt doordat ze vocht opnemen tijdens het vriesproces en daardoor wordt de smaak intenser. Voorbeelden zijn kruiden, noten, bananen en tomaat. Al schijnt de structuur van de tomaat aangetast te worden door het invriezen, waardoor hij niet meer geschikt is voor consumptie in bijvoorbeeld een slaatje. Dit heb ik overigens ook meegemaakt met snijbonen. Die waren super vers en knapperig toen ze de vriezer in gingen, maar daar was weinig meer van over toen ze op mijn bord lagen.Bij wecken bestaat de kans dat de groenten en fruit wat verkleuren als je ze niet donker genoeg bewaard. Ik heb ook wel een aantal berichten gelezen van mensen die bij wecken moesten denken aan het eten bij oma vroeger. Bijvoorbeeld ingeweckte wortels waren vies en waterig, maar pakweg de meeste berichten zijn positief over de smaak.
De afweging: wecken of invriezen
Wecken is meer dan de helft goedkoper dan invriezen en voor hetzelfde geld van invriezen kan je 6.200 liter aan moestuin oogst opslaan, aldus mijn berekeningen in de vorige alinea's. De stand na 10 jaar: invriezen € 500 vs. wecken € 220 en invriezen 1.400 liter vs. wecken 6.200 literWecken is goedkoper en je kan veel grotere hoeveelheden bewaren dan in een vriezer. Wecken kost wel wat meer tijd, omdat je de potten en ringen goed moet schoonmaken. Daarentegen hoef je niks meer te ontdooien, eventueel nog met een magnetron, dus dat is mooi meegenomen.
Zelf heb ik tweemaal meegemaakt dat de aardlekschakelaar uit sprong tijdens een lange zomervakantie. Bij thuiskomst kwam het smeltwater me al tegemoet en was de oogst natuurlijk volledig ontdooit en onbruikbaar geworden. Een hele grote teleurstelling. Dat risico heb je niet als je weckt, want dan gaat bewaren immers draadloos.
Conclusie
Als je het invriezen afzet tegen wecken, dan spreken de cijfers eigenlijk voor zichzelf. Het is niet alleen goedkoper, je kan voor hetzelfde geld ook nog eens veel meer oogst verwerken. Qua smaak denk ik dat je kortweg kunt stellen dat je groente het beste direct vers kan eten en dat er altijd wel wat verloren gaat aan structuur, kleur en smaak. Zowel invriezen als wecken leiden tot een verschil met de vers geoogste staat van groente en fruit.Al met al heb ik de afweging gemaakt om een weckketel te kopen. Los van alle argumenten, tovert het ook nog eens een hele grote smile op je gezicht als je langs de kast met je eigen ingemaakte oogst loopt. Zichtbaar een smakelijk resultaat!