Mijn moestuin op zandgrond
Mijn moestuin bevindt zich op zandgrond en de grootste uitdaging daar is om de verdamping van vocht tegen te gaan. Het is het niet zozeer de grond vochtig maken, als wel de grond vochtig houden. Als het een dag droog weer is met een zuchtje wind, dan is de bodem direct opgedroogd. Zelfs als het de dag ervoor nog geregend heeft. Dus zie je veel mensen sproeien bij ons op het tuincomplex. Gieteren is nog zo'n populaire hobby.
Dat kost allemaal tijd en dus ik ging op onderzoek naar andere mogelijkheden om de bodem vochtig te krijgen en te houden. Zo kwam ik uit bij mulchen en ontdekte ik dat mulchen nog allerlei andere voordelen met zich meebrengt!
 |
| Resultaat van mulch versus geen mulch in mijn moestuin op zandgrond |
Waarom Mulchen?
Waarom is het eigenlijk goed om de bodem bedekken? Het grootste voordeel is dat je hierdoor onkruid eigenlijk geen kans geeft om te groeien en dat je, zeker op zandgrond, verdamping voor het grootste gedeelte tegengaat.Doordat de ondergrond donker en vochtig blijft, help je met mulchen de bodemstructuur.
Hoe zit dat?
Het bodemleven (vooral pieren) gaat aan het werk met de materialen uit de mulchlaag. Door al dat gewoel ontstaan er kleine gangen en ruimtes in de grond waardoor de bodem luchtiger wordt. Dit heeft op haar beurt weer tot gevolg dat voedingsstoffen, lucht en vocht beter in de bodem kunnen komen.
Wist je dat de inslag van regen op de moestuinbodem tot 500 (!) maal erger is op kale grond dan op bedekte grond?Een mulchlaag beschermt de bodem tegen kou en warmte en voorkomt uitdroging. De grond slaat niet dicht bij stevige regenbuien en als het vriest dan dringt de vorst minder diep door in de grond. Om dit te bereiken moet de mulchlaag liefst tien centimeter of meer zijn voor het juiste effect.
Verder vormt het mulchmateriaal dat langzaam verteerd weer voeding voor de planten. Een soort levende composthoop maar dan direct op je moestuinbed tussen de planten.
Hoe mulch je in de moestuin?
De bodem bedekken met levende planten levert de meeste voordelen op. Dit kan je bijvoorbeeld doen met grootbladige planten (bijvoorbeeld rabarber), of planten die dicht op elkaar kunnen groeien (groenbemesters) . In de winter kan je bijvoorbeeld veldsla laten groeien in combinatie met groenbemesters op andere bedden. Dat is allemaal levend materiaal, maar deze manier van bedekken vraagt ook een goede planning vooraf.Je kunt de bodem ook met organisch materiaal bedekken van niet levende planten (dood materiaal). De volgende materialen lenen zich goed voor het mulchen van moestuinbedden:
- Bladeren
- Kruiden (vooral brandnetel, smeerwortel)
- Oogstresten, kun je ook even met de grasmaaier overheen om te versnipperen
- Stro
- Hooi (kan veel kruidenzaden bevatten)
- Vers gemaaid gras (geen dikke pakken)
- Vers groen snoeiafval (al dan niet gehakseld)
- Cacaodoppen
De volgende materialen gebruik je beter niet als mulch:
- Houtsnippers (grof en oud), die bevatten nog te veel koolstof. Je kunt ze wel goed gebruiken voor de moestuinpaden.
- Verse mest. Alleen gebruiken bij veeleisende gewassen zoals prei en kool.
- Maaisel met zaad van eenjarige onkruiden zoals muur en straatgras met zaad van meerjarige onkruiden als zevenblad. Dat wil je echt niet door je hele tuin.
- Fijn gemaaid snoeiafval van bijvoorbeeld Hedera. Dat schiet snel weer opnieuw wortel.
 |
| Mulch met daarboven op onder meer oogstrestanten van snijbiet |
Wanneer mulchen en hoe dik?
Fijner materiaal kan je het beste tot een centimeter of vijf dik aanbrengen. Grover materiaal leg je het beste tot een centimeter of tien dik. Grasmaaisel kun je beter een beetje verspreiden met een riek, of vermengen met ander materiaal. Maaisel heeft de neiging om dichte 'koeken' te vormen die de bodem kunnen verstikken en het dan verteert het veel minder snel.Wanneer mulchen? Het handigste is om eerst te zaaien en de planten te laten kiemen, dan weet je waar ze staan. Daarna kun je vanaf half mei een mulchlaag aanbrengen tussen de gewassen. Bij spinazie doe je dit beter niet of heel weinig, want dat is lastig met al die spinazieblaadjes.
In het najaar (oktober/november) dek je de moestuinbedden af met een dikke laag van ongeveer 20 centimeter dik. Dan kan zijn hooi, oogstresten of materiaal dat al op de composthoop lag.
Begin maart haal je dit winterdekbed eraf om de bodem wat te laten opwarmen in de voorjaarszon. Zo kun je de grond ook beter zaaiklaar maken. Het materiaal dat van de bedden komt kun op de composthoop gooien, of alleen daar even parkeren en dan half/eind mei weer opnieuw gebruiken als mulch.
Beesten in de mulchlaag
Ja, er komen dieren in de mulchlaag. Je zult zien dat merels de boel van tijd tot tijd flink overhoop halen op zoek naar wormen en andere diertjes. Ook kunnen er slakken en woelmuizen onder komen. Daar kun je het volgende tegen doen:- Mulch dun, tijdelijk of slechts op bepaalde plaatsen;
- Mulch met fijn grasmaaisel of hennepvezels: experimenten hebben uitgewezen dat slakken zich daarin niet goed kunnen verbergen of voortbewegen;
- Woel de mulchlaag af en toe wat om met een riek.
 |
| Slakken in de mulchlaag |
- Loopkevers: die eten slakken, wormen en plantenvretende beestjes;
- Schimmels, bacteriën: allemaal goedaardig en ook zij verteren mee de bedekking;
- Pissebedden, duizendpoten en dergelijke doen ook goed werk;
- Diverse soorten pieren: compostwormen en regenwormen; die zetten de mulchlaag om tot voedsel voor je planten.
Esthetiek
Toegegeven, mulch op bedden kan er soms wat rommeliger uit zien dan kale grond. Sommigen vinden dat niet esthetisch en zeggen dan dat de tuin een rommeltje is. Maar wie heeft eigenlijk bedacht dat een kale, aangeharkte grond natuurlijk of esthetisch is? Het is maar net hoe je het bekijkt. Dus trek je niet zoveel aan van wat anderen zeggen, moet je sowieso niet doen, en ga gewoon lekker mulchen! |
| Een moestuinbed met grasmaaisel als mulch, na zes weken al bijna verteerd |